“ҚЫРУАР  АҚШАНЫҢ  СҰРАУЫ  БАР!”

Қазір кез келген саладан өсімді байқауға болады. Әрине, барлы­ғында  сандар  артып  жатыр  деу  қате шығар. Десе де, жыл өткен сайын аймақт­ағы  халықтың  саны  өсіп келе жатқандығы  белгілі  жайт. Ал, оларға­ жағдай жасау кезек күттір­мейтін мәселе болып отыр. Есте­ріңізде болса, ағымдағы жылдың қаңтар және  ақпан  айларында облыс орталығында Әйтеке би кенті және Қазалы қаласын дамыту мәселелері бойынша бірнеше мәжіліс өткізілген болатын. Дәл осы мақ­сатта қала мен кенттің аралығындағы 441 гектар аумақты қосу жұмыста­ры  бүгінде  басталып  кетті.

Жаңа елді мекенді көгалдандыру және абаттандыру жұмыстары туралы­ облыс әкімі Қырымбек Көшербаевтың  қатысуымен  Қазалы ауданында өткен көшпелі мәжі­лісте талқыланды. Қадамы құтты ­саналатын Қырымбек Елеуұлы Қазалы шаһарына жасаған ісса­парында өңірдегі өзге де өзекті мәселелермен танысып, олардың шеші­мін табуды тиісті сала басшыларына шегелеп тапсырды.

Ең алғаш мінберге Қазалы ауданы­ның әкімі Мұрат Ергешбаев көтерілді. Ол аудандағы атқары­лған жұмыстар мен бұған дейінгі өткізілген мәжі­ліс  отырыстарындағы  берілген тапсырмалардың орын­далуы туралы сөз сөйледі. Сондай-ақ, алдағы уақытта бой көтерет­ін Әйтеке би ескерт­кішінің жобасын таныстырып, Өзбекстан Республикасы, Науаи  облысы, Нұрата елді мекеніне барған делегацияның елге Әйтеке би бейі­тінен топырақ әкелгенін жеткізді.

- Әйтеке би кен­тінің аумағынан “Жасыл белдеу” ұйымдастыруға 13,3 гектар жер телімі белгіленген болатын. “Батыс Еуропа-Батыс­ Қытай” автожолының  бойынан  7 гектарға, Әйтеке би кентінің бас қақпасынан теміржол өткеліне дейінгі аралықтағы 2,6 гектарға арық қазу, қоршау шартақтарын орна­ластыру жұмыстары атқарылды. Бүгінгі  күні 2 белдеуге барлығы 26 мың сыр талы, 10 мың қаламша, 5 мың қара ағаш отырғызылды, - деді М.Нәл­қожаұлы.

Әйтеке би кентінің 55 көшесін орташа жөндеуге құны 2,7 млрд теңген­і құрайтын жоба-сметалық құжаттары әзірленсе, өткен жылы кенттегі құны 1 млрд теңге болатын 18 пә­терлі 6 тұрғын үйдің құрылысы басталған еді. Тұрғын үйлер жыл аяғына дейін пайдалануға берілмек. Сондай-ақ, “Шағала” балалар тынығу лагерін­ің құрылысын салуға “Қазақстан МЖӘ орталығы” АҚ-мен келі­сімге отырып, инвесторлар іздес­тірілуде. Ал, аталған аумақтарды қосу мақсатында әзірленіп жатқан құры­лыс­ нысандарының жобалары да естігенд­е жағымды. Олардың қатарында 250 орындық аудандық аурухана, 12 екіқабатты тұрғын үйлер, ұлттық қауіпсіздік комитеті аудандық бөлімінің кеңсе ғимараты, аудандық орман және жануарлар дүниесін қорғау мекемесі секілді бірқатар әлеумет­тік  нысандар  бар.

- Әйтеке би кенті мен Қазалы қа­ласының аралығын қосу мақсатындағы жұмыстар басталып кетті. Қазіргі таңда  ол  жерлердің  инфрақұрылымын жақсарту  үстіндеміз. Аудан орта­лығынан 180 және 210 гектар жер телім­деріне  жол салу, электрмен жаб­дық­тау, ауызсумен қамту, газ жүргізу  жұмыстары  жүруде.  Атал­ған­ аумақтан  рәміздер алаңы  мен дема­лыс  паркін  салу  үшін 8,2 гектар жер телімі белгіленіп, эскиздік жо­басы әзірленді, - деді аудандық құрылыс­, сәулет және қала құрылысы бөлімінің басшысы Бақытжан Тиыштық­ов.

Сонымен Қазалыда жақын күн­дері үш тұрғын аудан бой көтермек. Жаңа аумақтан кәсіпкерлік мақсатта жер телімдерін алуға ниет білдіріп отырған азаматтар да жоқ емес секілді. Бұған байланысты жабық базар­ салу үшін ескі аэропорт ау­мағынан 2 гектар жер телімі бел­гіленді.

Аудан әкімі шешімін күтіп тұрған бірнеше мәселелердің барын да атап өтті. Ол Қазалы ауданындағы 49 көшені газданд­ыру, “Ақкиіз” және “№165” каналдарын тазарту, көшелерді жөндеу, т.б. Өз кезегі­нде облыс әкімі бас­қарма басшыларына құрылыс жұмыстарын қаржыландыру және мәселелердің тез шешімін табуы үшін бірігіп жұмыс істеулерін тап­сырса, аудан әкіміне ат­қарылған жұмыстарды тұрақты түр­де бақылауда ұстап, сапасына көңіл бөлуді жүк­теді. Аймақ басшысы қазалылық шенеунік­терге “қыруар ақшаның сұрауы бар екендігін” естеріне сал­ғанын  да  айта  кетейік.

“БАРЛЫҚ   МҮМКІНДІКТЕР  БАР,  ТЕК  ТАЛПЫНЫС  ҚАЖЕТ”

Сыр өңірінде жастарды қолдау және әлеуметтік қамтамасыз етуге республика  бойынша ең көп қара­жат­ бөлінеді екен. Иә, біздің облыс қаржыға келгенде сараң емес. Басқа­-басқа дәл осы жастар мәселесі  және  білім, денсаулық  сала­лары мол қаржы құюға тұрарлық секілді. Әншейінде “ертеңіміз – жастар­, болашақ – осылардың қолында” дейміз. Ал, көзі ашық, көкірегі ояу адамдар қай заманда болмас­ын, өз биігінен аласарған емес. Ең бірінші байлықтың ден­саулық екенін ұғынсақ, сауатты ұрпақпен  қатар,  саламатты   жандар да керек екені белгілі емес пе? Міне, осы үш салаға жанашырлығымыз, қолдауымыз  әлі  күнге  дейін  азай­ған емес, қайта артпаса. “Аймақ тұр­ғындарының айтарлықтай бөлігін жастар  құрағандықтан  жастар  саясаты­  мәселелері аса маңызды”. Бұл – облыс әкімі Қырымбек Көшербаевтың Қазалы ауданында өткен жастар саясаты мәселелері жөніндегі көшпелі кеңес отыры­сындағы   айтқан  сөзі.

Жиын басында аймақ басшысы жастарды қолдау мәселелері аса маңызд­ы әрі шұғыл шешімді қажет ететіндігін  атап  өтті.

- Өздеріңіз  білетіндей, облыс хал­қының  айтарлықтай  бөлігі  жас­тарға тиесілі. Тұрғындардың  жалпы  санының 24 пайызын жастар құраса, олардың  42 пайызы қалада, 58 пайызы ауылда­  тұрады. Біз оларға сапалы білім мен сұранысқа ие мамандық ұсынып­, жұмысқа орналасуға көмектесуіміз керек. Сондықтан жастар саясатын қаржыландыру – жұмыстағы басымдықтардың бірі. Қызылорда­ об­лысы республика бойынша жастарды қолдауға ең көп қаражат бөліп келеді­. Қазірдің өзінде аймақта біраз мәселе шешілді, дегенмен, атқарыл­мағаны да аз емес, - деді  облыс  әкімі.

Өз кезегінде Қазалы ауданының әкімі Мұрат Ергешбаев өскелең ұрпақты  қолдау  бойынша  орын­далған  жұмыс  туралы  баяндады. Жалпы­, аудан халқының 26 пайызын жастар құрайды. Мемлекеттік жастар сая­сатын  жүзеге  асыру  мақсатында  биыл жергілікті  бюджеттен 12,4 млн теңге бөлінген. “Дипломмен  ауылға” бағдарламасы  бойынша  биыл  50 ма­ман­ға  тұрғын үй  сатып  алуға  және салуға 182 млн теңге, 70 маманға біржолғы көтерме  жәрдемақы түріндегі әлеуметтік көмекке 12 млн теңге қа­ралыпты.  Аудандық жеке кәсіпкер­лік субъектілердің 12 пайызы – жастар. 113 қазалылық жас “Бизнес­ Бастау” жобасы бойынша оқудан өтсе, тағы да  56-сы “Бизнес-Кеңес­ші” курста­рын  бітірген, ал  3 кәсіпкер өз ісін бастауға қайтарымсыз грант алған.­ Жергілікті  жастардың  ұсы­нысы бойынша аудан ор­талығында көше кинотеатры салынып, жастар көп шоғыр­ланатын  орындарда  тегін Wi-Fi  желісі  орнатылатын  болады.

Жастар саясаты мәселелері бас­қармасының басшысы Еркебұлан Меңлібаев “Жастар саясатын дамыту­ бойынша 2021 жылға дейінгі жол картас­ын” жүзеге асыру барысы туралы­ баяндады. “Жол картасы” денсаулық  сақтаудан  бастап үкімет­тік емес ұйымдармен әріптестікке дейін барлық салалар бойынша жастар­мен  жұмыс  істеудің 10  бағытын қамтиды. Мәселен, жаппай кәсіпкерлікті дамыту мен нәтижелі жұмыспен қамту бағдарламасы бойынш­а  жастарды оқыту мақсатында 1515 грант, мемлекеттік тапсырыс бо­йынша  3088  грант  бөлінді.

- Бұған қосымша “Серпін-2050” жобасы бойынша бөлінетін грант­тарды қосатын болсақ, 100 пайыз оқумен қамтуға толық мүмкіндігіміз бар. Биылғы жылы Ресей Федерациясының  жетекші  жоғары  оқу  орын­дарын  бітіретін 76 түлекті  жұмыс­қа орналастыру бойынша тапсыр­маңызды орындауды ойластырдық. Қазіргі таңда түлектердің 31-і магис­тратураға тапсыруды көздеп отыр, ал 45-ін жергілікті әртүрлі меншіктегі кәсіпорындарға жұмысқа орна­ластыру жоспарлануда, - деді Ерке­бұлан Меңлібаев облыс әкіміне қарап.

Жастардың еңбек нарығына қажетті мамандықтарды таңдауы үшін тиісті шаралар қабылданып жатқан­ға ұқсайды. Бүгінде басқарма оқушыларға кәсіби бағыт-бағдар беруді­ қолға алған. Себебі, Қызыл­орда қаласының 8-11 сынып оқу­шылары арасында жүргізілген сауалнама қорытындысы бойынша “болашақта қандай мамандық иесі болғыңыз келеді?” деген сауалға 12,4 па­йыз қатысушылар әлі күнге дейін мамандықтарын таңдамағандықтарын жеткі­зген. Мамандығын ерте бажайлаған кейбір мамандар да жұмыссыз жүр. Оқу орнын үздік бітірген маманның еш сұранысқа ие емес екендігі қынжылтатыны рас. Мұны аймақ басшысы­ да ескертті. Кеңес отырысын  қорытындылай келе, облыс әкімі мемлекеттік орган басшыларына жастар­ды қолдау шараларын жал­ғастыру  жөнінде  біршама  тапсыр­ма­лар  берді.

Жастармен әңгімеде Қырымбек Елеуұлы қатты айтар жерінде қатты айтып, арагідік еркін форматқа да иек артты. Табаны құмға, маңдайы күнге күйген ауыл және асфальтта өскен қала жастарын бөле жармай, барлығына теңдей қолдау білдіру керектігін жеткізді. Басшы ретінде ғана емес, ел ағасы ретіндегі ағалық ақылын да аямады. “Әркім өз тағдырына өзі ие болуы керек!”, “Өкімет өлтірмейдінің уақыты өтті”, “Әлеуметтік салаға әділеттілік керек”, “Масылдық көзқарастан арылайық”, т.б. секілді мән-мағынасы, астары бар сөздердің айтылуын солайша ұғындық. Рас, Көшербаевша  айтсақ, бүгінде жастарға барлық мүмкіндіктер бар, тек  талпыныс  қажет.  Айтпақшы,  жастар  жиналысында  жасы  29-дан асқандардың қатары көп болды. Соңғы қатарларды ғана толтырғандардың отырыстан не түйгені, қаншалықты түйгені белгісіз? Бір әттеген-ай дегеніміз жастар саясаты мәселелері жөніндегі көшпелі кеңес отырысындағы жастардың белсенділігі төмен болды. Солтүстік пен оңтүстік аудандарды түгел қамтыған жастар ұйымдарының ел сенген белсенділері ұсыныс білдіруден, пікір айтудан, сұрақ қоюдан қорыққан секілді. Мүмкін олай емес шығар, әйтсе де пікір алмасудың болғаны дұрыс деп топшылаған едік. Оқушы кезімізде мұғалім сабақ түсіндіргеннен соң сұрақ қоймасақ, “дым түсінбегенсіңдер не барлығы түсінікті болды ғой деймін” дейтін. Мүмкін, мұнда да солай болған шығар. Алғашқыда мен барлығымыз түсіндік деп ойлайтынмын. Бірақ, келесі сабақта болмашы сұраққа жауап бере алмай, жан-жағына алақ-жұлақ еткен сыныптастарымды да көретінмін. Кім білсін!?

Рыскелді  ЖАХМАН