Киім бүтін, тамақ тоқ, бірақ ақша жетпейді. Осы сөзді айтпас бұрын қазақ даласының басынан өткерген нәубет жылдарды бір еске түсіреміз. Бүгінгідей кеңшілік заманда қарын тойдыру мәселе емес, тек айлығың шайлығыңнан асып тұрса  болғаны. Өмір сүру қағидасы бойынша тіршілік етуді жалғастырасыз. Ал сіз сол бір айлық өмір сүруіңіз қанша тұратынын білесіз бе? Білмесеңіз, біле жүріңіз және осы мақаланы оқығаннан кейін күніне қанша қаражат жұмсап, үйдегі табыс көзі мен шығыс шығындарын есептеу үшін тұрақты түрде дүкен түбіртегін жинақтаңыз. Сонымен, ҚР ҰЭМ Статистика комитеті қалалық тұрғындардың маусым айында дүкенге орташа есеппен 82 мың теңге жұмсағанын есептеді. Ағымдағы жылдың мамырымен салыстырғанда 3,9 мыңға, ал өткен жылғы салыстырмалы уақытпен санасқанда 9,3 мыңға  жоғары.

Журналистік зерттеудің басы болсын деп “Ескі базарға” қарай аяңдадым. Тура тамыздың тас қайнатар ыстығы болып тұр. Базардағы қапырықты көргенде “бұдан күн көзінің төбеме тікелей түскені жақсы еді ғой” дейсің. Редакциядан көңілім тасып, жазамын деп желпініп шыққан менің қарқынымды жұтарға ауа таппай қайта-қайта желпініп отырған саудагерлердің ісі мен қабағы бәсеңдеткендей. Қысқасы, күн көзімен бірге базардағы баға да “күйіп” тұр екен.

Күйбің тірлік кімдерді қажытып, кімдердің шекесін шылқытпады десеңізші... Дүние – базар. Қай жерге барсаң да ығы-жығы, қайнаған өмір, қызу тірлік, қауырт жұмыс, арпалысқан тағдыр. Арпалысқан демекші, расында уақытпен арпалысып, өмірдің дегеніне көндігіп келе жатқан тағдыр иелері қаншама?..  Қу тамақтың қамы деп ертеректе үлкен кісілер айтушы еді, қазір жасың да, жасамысың да сол тірліктің құлына айналған десек, қателеспейміз. Осы пікірді пайымдап, өмір сүруінің тұрақты қалыбы жоқ, күнделікті нанын болар-болмашы жұмыспен ақтап, елдің аяушылықпен беріп кеткен тиын-тебенімен күн көріп отырған халықтың бір тобы туралы білмекке ұмтылып едік.

«Тау мен тасты су бұзады». Дарияның жағасына қоныстанған елдің қайсысы болмасын, тасқын судан қауіптеніп, сең жүретін уақытта буынып­-түйініп отырады. Әсіресе, апаттың айтып келмейтінін бұған дейін де бірнеше мәрте көрген қызылордалықтар бұл жылы дария деңгейін үздіксіз бақылауға алған. Оның үстіне биыл жауын-шашын мөлшерінің көп түсуі дария деңгейінің көтерілуіне ықпал етері анық. Облыстық жұмылдыру дайындығы  басқармасының мәліметінше, қазіргі күні 35-70 сантиметр шамасындағы ең қалың мұз Арал, Қазалы аудандарында сақталған­. Ал Сырдария, Жалағаш, Қармақшы аудандарында 25-40 сан­тиметр­ болса, оңтүстік бөліктегі Шиелі, Жаңақорған аудандарында мұз қату жағдайы тіркелмеген. Дүлей мінезді дарияның деңгейі әзірге бір­қалыпты. Десек те, «сақтансаң, сақтаймын» деген қағидаға сүйеніп, жағада­ отырған жұрт жылдағы әзірліктерін ұмыта қойған жоқ.

Елдегі инфляциялық дүмпу салдарынан туын­дай­тын баға қымбатшылығы халықтың қалтасына оңай тимесі  анық. «Зейнетақы мен жәрдемақы, айлық өсті» деген хабар елдің құлағына тиер-тиместен нарық тауар­ларының құны шарықтап шыға келетініне көз үйренген.  Сыртқы  сауда  нарығындағы  жағдай да көңіл көншітерлік деңгейге жеткен жоқ. Мәселен, ресми мәлімет бойынша елдегі инфля­ция 2017 жылы 7,1 пайызды құраған. Бұл – ЕАЭО елдері арасында  инфляцияның ең жоғарғы көрсеткіші  болып  отыр.